آندرومدا چیست؟

به نام خدا

آندرومدا چیست؟ :

می توان گفت نزدیک ترین کهکشان به کهکشان ما آندرومدا نام دارد که به صورت مارپیچ می باشد و در شرایط رصدی متوسط هم می توان آن را همچون ابری مه آلود از گاز و غبار دید .
( جالب است بدانید که این کهکشان را اختر شناس ایرانی با نام عبدالرحمن صوفی ، به نام ابر کوچک می شناخته و همچنین در سال ۹۶۴ میلادی در کتابش ( صورالکواکب ) به آن اشاره کرده است ).
گفته می شود،آندرومدا به سبب نزدیکی اش به ما، از هر کهکشان دیگری در عالم بیشتر بررسی شده است ،و برخی از این ویژگی ها به این شرح اند : ساختار مارپیچی،ماده میان ستاره ای ، خوشه های کروی و باز ستاره ای، سحابی های سیاره نما، بقایای انفجارهای ابرنواختری، هسته کهکشان، کهکشان های همراه و … نخستین شرح از رصد تلسکوپی آن را نیز سیمون ماریوس در سال ۱۶۱۲ ارائه کرد. شارل مِسیه، بی خبر از کشف صوفی و ماریوس، آن را به نام M31 در فهرست بزرگ سحابی هایش آورد.

آندرومدا در گذر زمان :

باید بدانید که سال ها به اشتباه سحابی بزرگ آندرومدا یکی از نزدیک ترین سحابی ها به ماست . اخترشناس معروف انگلیسی، سر ویلیام هرشل، کاشف سیاره اورانوس، نخستین بار به درستی آندرومدا را نزدیکترین جهان جزیره ای همچون راه شیری لقب داد، ولیکن به اشتباه تخمین زد که فاصله آندرومدا نباید بیش از ۲۰۰۰ برابر فاصله ستاره شباهنگ (۱۷۰۰ سال نوری) باشد .
امروزه می دانیم که فاصله آندرومدا از ما حدود ۹/۲ میلیون سال نوری، قطرش حدود ۲۰۰ هزار سال نوری و ضخامتش ۱۰۰۰ سال نوری می باشد .

در سال ۱۹۱۲، وی.ام.سلیفر، از رصد خانه لاول، سرعت شعاعی سحابی آندرومدا را اندازه گرفت و متوجه شد که این سرعت – ۲۶۶ کیلومتر بر ثانیه در حال نزدیک شدن به ما بیشترین سرعتی است که تا به حال برای این سحابی اندازه گیری شده بود. همین، نشانه ای از ماهیت فراکهکشانی آندرومدا بود. اما، این ویلیام هاگینس، پیشگام طیف سنجی، بود که متوجه تفاوت طیفی سحابی های گازی و کهکشان ها شد، طیف سحابی ها دارای خطوط جذبی و طیف کهکشان ها پیوسته است. در ادامه نیز در سال ۱۹۲۳، ادوین هابل نخستین ستاره متغیر قیفاووسی را در کهکشان آندرومدا یافت. بنابراین فاصله میان کهکشانی و ماهیت کهکشانی ۳۱M را مشخص کرد. اما محاسبه اش از فاصله آندرومدا با ضریبی حدود ۲ خطا داشت، خطایی که تا سال ۱۹۵۳ مشخص نشد.

کهکشانی کنار کهکشان که اعجاب انگیز است :

می توان گفت کهکشان آندرومدا و کهکشان راه شیری در کنار یکدیگر از شگفتی های عالم خلقت را تشکیل می دهند ، یک جفت کهکشان مارپیچی ، بسیاری از مارپیچی ها جفت اند ولیکن اغلب نامتقارن هستند یعنی یکی خیلی بزرگتر از دیگری است. در این باره گفته می شود آنها در جهت های مخالف هم می چرخند، یعنی یکی در جهت چرخش عقربه های ساعت و دیگری در خلاف جهت چرخش عقربه های ساعت و این چرخش نشان دهنده این حقیقت است که آنها تقریبا هم زمان با هم از دو گرداب گاز اولیه بسیار نزدیک هم متولد شده اند. شباهت ها بین این دو کهکشان بسیار است. هر دو بازوهای پر غباری دارند که از نور میلیاردها ستاره تازه متولد شده، از جمله خورشید ما، روشن شده اند. بازوها به صفحه ای متصلند که از میلیاردها ستاره، از انواع گوناگون، تشکیل شده است. در مرکز هردو برجستگی درخشانی دیده میشود که شامل یک سیاهچاله ، هاله ای از ستاره های ریز نقش سفید پیر ( بقایای ستاره های خورشید – مانند مُرده) ، و ازدحامی از ستاره های تازه کشف شده ریز نقش قهوه ای (ستاره هایی که برای به راه انداختن واکنش های هسته ای به حد کافی بزرگ نیستند) است. در اطراف هردو کهکشان دو کهکشان کوچکتر اما مهم، به اضافه چندین کهکشان کم اهمیت تر ، به صورت قمر در گردش اند.

صورت فلکی آندرومدا :

می‌توانید در بین صورت فلکی ذات‌الکرسی و مربع اسب بالدار، صورت فلکی آندرومدا را ببینید و در آن، کهکشان آندرومدا را رصد کنید. کهکشان آندرومدا که با نام M 31 نیز شناخته می‌شود . آندرومدا که منطقه‌ای حدود ۳ درجه از آسمان شب را پوشانده، با قدرت ۳٫۴ قابل رؤیت است. در شرایط رصدی مناسب، با چشم غیرمسلح نیز می‌توان بخش‌های مرکزی آن را مشاهده کرد. برای یافتن این کهکشان در آسمان شب، باید سمت شمال آسمان را نگاه کنید و صورت فلکی ذات‌الکرسی (Cassiopeia) به شکل حرف W پیدا کنید. کمی آن‌طرف‌تر، در پهنه آسمان، یک منطقه خلوت از ستاره‌ها را می‌بینید که در وسط آن یک مربع بزرگ خودنمایی می‌کند. این مربع، بخشی از صورت فلکی اسب بالدار (Pegasus) است. می توان گفت نام این صورت فلکی مانند: بسیاری دیگر از صور فلکی از اسطوره‌های یونانی گرفته شده و یادآور آندرومدا، شاهزاده یونان، همسر پرسئوس (Perseus) است. این صورت فلکی توسط (بطلمیوس) یکی از دانشمندان بزرگ یونانی، نام‌گذاری شده است.

کهکشانی با قطر ۲۲۰ سال عمر نوری :

آندرومدا حدود ۲۲۰ هزار سال نوری است ، یعنی بیش از ۲ برابر کهکشان راه شیری! به همین دلیل آن را به عنوان بزرگ‌ترین کهکشان در خوشه محلی می‌شناسیم. اگر آندرومدا می‌توانست به اندازه کافی روشنایی داشته باشد، در آسمان بزرگ‌تر از ماه دیده می‌شد . این یک کهکشان مارپیچی با ۲ بازو است و حدود ۵۰۰- ۴۰۰ خوشه کروی را در خود جا داده است. ( جالب است بدانید هاله کهکشان که این خوشه‌های کروی در آن قرار دارند، حدود ۳ برابر هاله کهکشان راه‌شیری است.) از موارد جذاب دیگر آن اشاره می شود به چشمه‌های اشعه ایکس است.

این چشمه‌ها از این رو جذاب به شمار می‌آیند که گزینه های احتمالی مناسبی برای یافتن سیاه چاله ها و ستاره های نوترونی هستند ، این کهکشان جذاب، حدود ۱۰ قمر نیز دارد، ده قمر کهکشانی! اگر چه این قمرها در حقیقت خودشان ساختاری کهکشانی دارند برای مثال:
دو مورد از آن‌ها با نام‌های M 10 و M 32 شناخته می‌شوند، اما به دلیل فاصله زیادشان، از دید تلسکوپ‌های کوچک زمینی مانند ستاره دیده می‌شوند. با توجه به اندازه‌گیری‌های انجام شده، دانشمندان حدس می زنند که کهکشان آندرومدا حدود یک تریلیون ستاره داشته باشد. این در حالی است که کهکشان راه شیری حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد ستاره دارد.

کهکشانی دیدنی در همسایگی راه شیری :

از موارد عجیب دیگر آندرومدا این است که این کهکشان ۲ هسته دارد که هر دو درخشان‌اند و هر کدام، چندین میلیون ستاره با چگالی زیاد دارند. این دو هسته، پنج سال نوری از یکدیگر فاصله دارند. البته برخی از دانشمندان بر این باورند که واقعاً دو هسته وجود ندارد؛ بلکه این‌ها، گروه پراکنده‌ای از ستاره‌ها هستند که به طور مداوم و همیشگی در حال گردش به دور یک ابر سیاه چاله بسیار پر جرم و مرکزی هستند.کهشان‌های آندرومدا و راه‌ شیری که همسایگان کیهانی یکدیگر به شمار می‌روند، با سرعت ۲۲۸۰۰۰ کیلومتر در ساعت به یکدیگر نزدیک می‌شوند. در نهایت، این نزدیکی به یک برخورد عظیم می‌انجامد! کهکشان آندرومدا و راه ‌شیری حدود ۴٫۵ میلیارد سال دیگر به یکدیگر برخورد خواهند کرد.

برخورد کهکشان آندرومدا به کره زمین :

یکی دیگر از شگفتی های جالب توجه این است ،که پس از این برخورد غول‌آسا کیهانی، به احتمال زیاد، زمین زنده خواهد ماند، زیرا کهکشان ها بیشتر از فضا خالی تشکیل شده اند ، بنابراین، ساکنان آینده زمین برای سالیان طولانی می توانند شاهد نمایش جذابی در پهنه آسمان باشند. این برخورد به صورت لحظه ای و آنی نیست، بلکه آن دو کهکشان در طول چند میلیارد سال با یکدیگر گره می‌خورند تا اینکه سیاه چاله مرکزی هر دو کهکشان به اندازه کافی به یکدیگر نزدیک شوند و در نهایت، با یکدیگر ادغام شوند.

پس از این برخورد و ادغام بزرگ، زمین و در واقع، کل منظومه شمسی در یک کهکشان جدید با شرایطی متفاوت قرار خواهد گرفت که یک کهکشان بیضی خواهد بود. البته در این محاسبات باید عمر خورشید را نیز به حساب بیاوریم. اگر خورشید در مرحله غول سرخ در حدود ۵ میلیارد سال آینده، سیاره زمین را نبلعد، آنگاه ساکنان احتمالی زمین می‌توانند شاهد آسمان بسیار روشن‌تری در شب نسبت به اکنون باشند.

صفحه نخست

تولید محتوا تیم چینود