به نام خدا
بهداشت روانی و اهمیت روانشناسی
بهداشت روانی و اهمیت روانشناسی : می توان گفت بهداشت روانی یا سلامت روان به معنی وجود بهزیستی روانشناختی یا عدم وجود بیماری روانی می باشد. وضعیت سلامت روان به کسی گفته میشود که عملکردش (در سطح قابل قبولی از تنظیم عاطفی و رفتاری) باشد. از دیدگاه روانشناسی مثبت گرا یا کل نگر، سلامت روان شامل توانایی فرد در لذت بردن از زندگی و ایجاد تعادل بین فعالیتهای زندگی و تلاش برای دستیابی به تاب آوری روانشناختی ست ،همچنین طبق نظر سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سلامت روان شامل بهزیستی ذهنی، خودکارآمدی ادراک شده، خودمختاری، توانمندی، وابستگی بین نسلی و خود شکوفایی تواناییهای فکری و عاطفی فرد و همچنین موارد دیگر چون : مقابله با فشارهای عادی زندگی، کار مولد و ایفای نقش در اجتماع است تفاوتهای فرهنگی، ارزیابیهای ذهنی و نظریههای تخصصی مختلف، همه بر چگونگی تعریف )سلامت روان) تأثیر میگذارد ، با گزیده همراه باشید .
عوامل تاثیرگذار بر سلامت روان :
باید گفت عوامل متعدد اجتماعی، روانی و بیولوژیکی سطح سلامت روانی فرد را در هر مقطع زمانی تعیین میکند ، عوامل تاثیرگذار بر سلامت روان به دو دسته کلی عوامل بیرونی و عوامل فردی یا درونی تقیسم میشود به طور مثال :
عوامل بیرونی شامل: رفاه اقتصادی، آزادیهای اجتماعی و مدنی، عدالت اجتماعی و عدم تبعیض جنسیتی، نژادی و قومی، ثبات و امنیت سیاسی،اجتماعی است.
عوامل درونی شامل: شیوه یا سبک زندگی سالم، ژنتیک، خودباوری و شناخت از خود و تقویت اعتماد بنفس است. البته در هر دو این ها موارد دیگری نیز نقش دارند که در این نوشته مجال پرداختن به آنها نیست. اما نگاهی به همین دو عامل اصلی و زیرشاخههای آن به ما نشان میدهد برای ارتقای سلامت روان و داشتن آسایش خاطر بیشتر نیازمند توجه به هر دوی این عوامل هستیم.
حفظ و محافظت از خود :
برای ارتقاء و حفظ سلامت روان نیازمند اقداماتی هستیم که کیفیت زندگیمان را بهبود ببخشند. همانطور که ذکر شد ممکن است بخشی از این اقدامات خارج از حیطه اختیارات ما باشد. اما میتوانیم به عنوان شهروندان یک جامعه این موارد را به عنوان مطالبات مدنی در حوزه سلامت روان از طریق رسانهها، ان.جی.او ها و ارتباط با مسئولین طرح و پیگیری کنیم.
اقداماتی که جوامع، سیاستمداران و دولتمردان برای ارتقاء آن برای شهروندان باید انجام دهند شامل: حقوق اولیه و عدالت مدنی، فراهم آوردن شرایط ثبات اقتصادی و امنیتی، فرهنگسازی و توجه به رفاهِ شهروندان است. هر حکومتی موظف است نسبت به تامین حقوق اولیه و نیازهای روانی شهروندان خود بکوشد و اقداماتی مدون و با برنامهریزی مشخص را جهت ارتقای روانِ افراد جامعه انجام دهد. ارتقاء سلامت روان باید در سیاستها و برنامههای دولتی و غیردولتی قرار گیرد. علاوه بر بخش بهداشت، مشارکت بخشهای آموزش،کار، قانونگذاری، حملونقل، محیطزیست، مسکن و رفاه ضروری می باشد .در کنار موارد ذکر شده هر کدام از ما نسبت به حفظ سلامت روان خود مسئولیم و لازم است با کمک گرفتن از متخصصان و رواندرمانگران و همچنین مطالعه کتابهای مفید در زمینه سلامت روان، اقداماتی عملی را انجام دهیم. پیش از هر چیز شاید لازم باشد نسبت به وضعیت سلامت روانمان در همین لحظه کمی آگاهتر شویم.
درباره خود مراقبتی بدانید :
گفته می شود خود مراقبتی یعنی وقت گذاشتن برای انجام کارهایی که به شما کمک میکند. سعی کنید خوب زندگی کنید و همزمان سلامت جسمی وروانی خود را بهبود بخشید. خودمراقبتی میتواند به شما در مدیریت استرس، کاهش خطر بیماری و افزایش انرژی کمک کند. حتی اقدامات کوچک مراقبت از خود، در زندگی روزمره شما میتواند تأثیر زیادی داشته باشد از جمله :
ورزش منظم داشته باشید تنها ۳۰ دقیقه پیاده روی در روز میتواند به تقویت خلق و خو و بهبود سلامت شما کمک کند. اگر نمیتوانید بصورت پیوسته ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید، تمرین های کوتاه و پراکنده در طول روز هم میتواند مؤثر باشد، بنابراین ناامید نشوید. وعده های غذایی سالم و منظم بخورید : یک رژیم غذایی متعادل و نوشیدن آب فراوان میتواند انرژی و تمرکز شما را در طول روز بهبود بخشد. همچنین سعی کنید نوشیدنی های کافئین دار مانند نوشابه یا قهوه را محدود کنید.
خواب را در اولویت قرار دهید : به یک برنامه پایبند باشید و مطمئن شوید که خواب کافی دارید. نور آبی از دستگاه ها و صفحه نمایش ها میتواند خواب را مختل کند. بنابراین نور آبی تلفن یا رایانه خود را قبل از خواب کاهش دهید.یک فعالیت آرامش بخش را امتحان کنید، برنامه های تمدد اعصاب یا تندرستی را که ممکن است شامل مدیتیشن، آرامش عضلانی یا تمرین های تنفسی باشد، کاوش کنید.
اهداف و اولویت ها را تعیین کنید : تصمیم بگیرید که اکنون چه کاری باید انجام شود و چه چیزی میتواند به تعویق انداخته شود. سعی کنید در پایان روز به کارهایی که انجام داده اید توجه داشته باشید، نه کارهایی که نتوانسته اید انجام دهید. همچنین هر روز چیزهایی را که برای آنها سپاسگزار هستید به خود یادآوری کنید. آنها را در شب یادداشت کنید یا در ذهن خود تکرار کنید.روی مثبت بودن تمرکز کنید ، افکار منفی و غیرمفید خود را شناسایی و به چالش بکشید.مراقبت از خود برای همه متفاوت به نظر میرسد و مهم است که آنچه را که نیاز دارید پیدا کنید و از آن لذت ببرید. ممکن است به آزمون و خطا نیاز داشته باشید تا کشف کنید چه چیزی برای شما بهتر است .
چه زمانی دنبال کمک باشیم :
باید گفت اغلب به عنوان جایگزینی برای شرایطی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و موارد دیگر استفاده میشود. با این حال، طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان حالتی از رفاه است که در آن هر فردی توانایی های بالقوه خود را درک میکند، میتواند با استرس های عادی زندگی کنار آمده، کار مولد و ثمربخش داشته باشد و برای جامعه خود مفید باشد که شامل بهزیستی عاطفی، روانی و اجتماعی است. این مسئله بر نحوه تفکر، احساس، عمل، انتخاب و ارتباط ما با دیگران تأثیر میگذارد. سلامت روان چیزی بیش از فقدان یک بیماری روانی است و برای سلامت کلی و کیفیت زندگی ضروری است.تحقیقات نشان میدهد که سطح بالای سلامت روان با افزایش یادگیری، خلاقیت و بهره وری، رفتارهای اجتماعی بیشتر و روابط اجتماعی مثبت و با بهبود سلامت جسمانی و امید به زندگی مرتبط است. در مقابل، شرایط سلامت روان بد، میتواند باعث ناراحتی، تأثیر بر عملکرد و روابط روزمره شود و با سلامت جسمانی ضعیف و مرگ زودرس ناشی از خودکشی همراه باشد.
اگر علائم شدید یا ناراحت کننده ای را تجربه میکنید که دو هفته یا بیشتر طول کشیده است، از متخصصان کمک بگیرید. صبر نکنید تا علائم شما بسیار زیاد شود. در مورد نگرانی های خود با یک متخصص سلامت روان و یا دکتر روانشناس خوب مشورت کنید ،
مسائلی مانند: مشکل در خوابیدن ، تغییرات اشتها که منجر به تغییرات وزن ناخواسته میشود ،تقلا هنگام بلند شدن از رختخواب صبح بدلیل خلق و خومشکل در تمرکز ،از دست دادن علاقه به چیزهایی که معمولا برای شما لذت بخش است ،ناتوانی در انجام وظایف و مسئولیت های معمول روزانه اگر نمیدانید از کجا شروع کنید و احساس میکنید که ممکن است تحت تأثیر افسردگی یا اضطراب باشید، به یاد داشته باشید که این شرایط قابل درمان هستند و درمان های مؤثری در دسترس هستند.